Gezichtsprothese met camera en speakers is de toekomst?

Trouw baseerde zich op een onderzoek dat onlangs werd gepresenteerd op een congres van de Acoustical Society of America in Seattle.

In het onderzoek werden rattenogen in een laboratorium bestookt met ultrasone geluidsgolven, geluid met een toonhoogte ver boven wat een mens kan horen. Door het geluid te bundelen en in één punt te laten samenkomen is het mogelijk op het netvlies groepjes neuronen te activeren, net zoals licht dat zou doen bij een goed functionerend oog.

De veertien ratten die aan de geluidsgolven werden onderworpen kregen zo een letter te zien. Dat betekende voor de ratten niet zo veel, maar het feit dat ze de letter konden zien was wel een klein wonder. Immers, de ratten waren blind en speciaal gefokt om als diermodel te dienen voor aandoeningen als macula-degeneratie en retinitis pigmentosa.

Als deze ontwikkelingen zich doorzetten en de techniek het toelaat om tot een bruikbare oogprothese te komen, dan komt er weer een speciale bril bij in het huidige segment van speciale en slimme brillen. Eentje die is voorzien van een camera en ultrasone luidsprekers die tegen een soort contactlenzen op de oogbol aan zitten. 

Het onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd in het vakblad BME Frontiers. Het bedrijf Nanoscope Therapeutics, dat zich tot nu toe vooral bezighield met gentherapie voor blindheid, gaat de techniek in licentie nemen en financiert vervolgens nieuwe proeven, met konijnen en apen. Over een jaar of vijf zou de prothese dan een feit kunnen zijn.

Er zijn veel meer initiatieven

Overigens zijn er de laatste tijd meer technieken gepubliceerd die in ieder geval de suggestie wekken dat blindheid zijn langste tijd gehad heeft. 

Een blind persoon kan nu al voorzien worden van een bionisch oog dat het netvlies stimuleert met elektrische spanning. Daarvoor wordt een chip, waarover tientallen elektroden zijn verdeeld, achter het oog geïmplanteerd. Signalen uit een camera zetten ook hier de neuronen aan het werk, waardoor de gebruiker een beperkt zicht krijgt. Zo’n prothese wordt op de markt gebracht door het Amerikaanse bedrijf SecondSight en kost zo'n 100.000 euro.

Ook zijn er methoden die de zenuwcellen in het netvlies lichtgevoelig maken, zodat ze de oorspronkelijke fotoreceptoren vervangen. En Amerikaanse onderzoekers rapporteerden in 2020 in vakblad Nature dat het hun was gelukt om muizen die het gezichtsvermogen waren verloren door glaucoom of veroudering weer goed te laten zien. Dat deden ze door de neuronen in het oog te 'besmetten' met een speciaal daarvoor aangemaakt virus. Ook hier is nog veel vervolgonderzoek nodig.